Z twórczością Karoliny Kij zetknąłem się pierwszy raz ponad rok temu. Przedstawiła mi swoje dziewicze teksty i już wtedy dostrzegłem w nich iskry dobrej poezji. Od tamtej pory regularnie czytam jej wiersze.

Wielką zaletą tej poezji jest równomierność. Karolina pisze rzadko, posiada słabsze teksty, ale to generalnie poezja dobra, ciekawa, wyrastająca z talentu i wrażliwości. Poetkę doceniło również Głogowskie Stowarzyszenie Literackie, przyznając jej I nagrodę w konkursie „O literacki Złoty Głóg”, w 2006 roku. Wybrałem trzy wiersze Karoliny Kij. Nie są przekrojem jej twórczości, ale pozwalają zaprezentować talent i możliwości młodej piszącej.

„Pan Cogito o SB”

„Pan Cogito o SB” jest dowodem na to, że autorka pisze zazwyczaj pod wpływem wydarzeń dziejących się wokół niej. Wiersz powstał w sierpniu 2006 roku, kiedy tygodnik „Wprost” opublikował kontrowersyjne informacje dt. współpracy Zbigniewa Herberta z SB. Podmiotem lirycznym swojego wiersza uczyniła poetka Pana Cogito, a więc postać stworzoną przez samego Herberta i jednego z najczęstszych bohaterów lirycznych jego utworów. Już dedykacja wiersza powoduje, że czytelnik może się spodziewać jakie stanowisko przyjmie autorka: „Zbigniewowi Herbertowi, wielkiemu…”. Ironia jest nadto widoczna. Utwór zaczyna się słowami „Wracając z uczty u Nerona/ Pan Herbert” jak widać K.Kij umieszcza postać Herberta w starożytnym Rzymie, u cesarza Nerona, by podkreślić jakiej miary był człowiekiem. Wiadomo przecież, że na ucztach u Nerona bywali zazwyczaj ludzie pokroju zapraszającego. Dalej czytamy m.in.:

Ze starannością młodego ucznia
subtelnie łączył bełkot moralisty
z hipokryzją taniego kabla.

Poetka pokazuje Herberta jako człowieka i pisarza. Z jednej strony on, jako autor moralizującej poezji, mówiącej czytelnikowi jak ma żyć, poezji która szczyt osiągnęła w tomie „Pan Cogito”, a z drugiej strony Herbert w świetle nowin „Wprost”, donoszący na swoich kolegów po piórze. W kolejnych strofach nie brak ironii:

A on był przecież wiernym
(przyjacielem).

Przyjaciele mu podziękują.
W zaświatach.

Autorka ironizuje na temat wierności Herberta wobec przyjaciół i wieszczy mu „podziękowanie”, jakie ma nastąpić w innym świecie. Pointa wiersza jest nie mniej wymowna niż cały tekst:

Pan Cogito podziękuje słowami,
których nauczył go autor:

i nie przebaczam zaiste nie w mojej mocy
przebaczać w imieniu tych których zdradziłeś o świcie

Parafraza dwóch wersów z chyba najbardziej moralizatorskiego utworu, poety jakim jest „Przesłanie Pana Cogito”, celnie atakuje postać Herberta jego własną bronią. Cały wiersz jest wyrazem sprzeciwu nie tyle wobec tego, co autor „Napisu” robił, ile wobec hipokryzji, wynikającej z jego działań.

„Pocieszanie”

„Pocieszanie”. Wiersz rozpoczyna się apostrofą: „nie musisz zakładać kapci” – chociaż nie wiadomo kto jest adresatem. Można przypuszczać, że jest to tajemnicza osoba z dedykacji: „Dedykuję Temu, z którym lubię pić kawę nr 331” Cały wiersz jest skierowany do osoby bliskiej poetce, prawdopodobnie do przyjaciela. Ciekawe są dwa wersy pomiędzy pierwszą, a trzecią strofą:

chodź
wszyscy gdzieś pobiegli

– tak, jakby ów adresat miał przyjść i nie musiał się nikogo obawiać, ponieważ nikogo nie ma. Wszyscy pobiegli – byli, lecz odeszli do swoich spraw, albo inaczej – byli, zaś kiedy podmiot zechciał ich obecności oni rozpierzchli się. I dalej:

moje ściany wiedzą
kiedy nie słuchać
lodówka- nie mruczeć
kran- nie chłeptać kropli

następuje wymienianie powodów, dla których adresat powinien się zjawić. Występuje personifikacja, autorka nadaje ścianom, lodówce i kranowi cechy ludzkie. Widać wyraźnie, że zachęca adresata do przyjścia, w kolejnej strofie czytamy przecież: „nie bój się usiądź bliżej”. Z dalszych części utworu jak i samego tytułu wiersza można wywnioskować, że podmiot chce pomóc adresatowi w pokonaniu jego trosk, które wiążą się z zawodem miłosnym:

potem amputuję ci serce
złotą brzytwą Grochowiaka
masz do niego sentyment
więc odpryski farby
nie zetną nam uszu
ale tak trzeba na koniec

Amputowane serce to metafora zapomnienia o zawiedzionej miłości. Ewidentne nawiązanie do wiersza Stanisława Grochowiaka „Delikatność miłości”, gdzie pada słynne porównanie:

To tak jakbym po ostrzach złotych brzytew szedł
Tak mnie przywabiał cienki głos jej ciała

Poetka sygnalizuje bardzo enigmatycznie, że chodzi o nieszczęśliwą miłość, stosując umiejętnie mgliste i bardzo ciekawe obrazy oraz nawiązania. W kolejnej części pisze:

ta połówka serca
to już tylko ciastko z pleśni
wyrzucę ją
gołębiom na pożarcie

Strofa utrzymana w grochowiakowym klimacie. Połówka serca pełnego miłości jest porównana do spleśniałego ciastka. To również ciekawy symbol – ciastko kojarzy się zazwyczaj pozytywnie, jest słodkie, a tu – spleśniałe. Podmiot sugeruje, że tak jest z miłością odbiorcy – uczucie piękne, a jednak nieszczęśliwe, sprawiające ból. Nadawca wiersza pragnie pokonać uczucie w imieniu adresata: „wyrzucę ją/ gołębiom na pożarcie„. W postaci gołębia również doszukiwałbym się nawiązania do twórczości Grochowiaka. Przytoczę fragment „Zwątpienia”:

A wszystko tracisz. Nawet łzy.
Na oknie krzywo siedzi gołąb,
Trzymając w dziobie pasmo mgły.